Göçmen Kaçakçılığı Suçu, Oturum İzni ve Çalışma İzni Süreçleri

Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle uzun yıllardır hem transit hem de hedef ülke olarak göç hareketliliğinin merkezinde yer almaktadır. Bu durum, göçmen kaçakçılığı suçu, oturum izni ve çalışma izni gibi kavramların hem idari hem cezai yönden sıkça gündeme gelmesine yol açmaktadır.

Bu yazıda, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesi kapsamında düzenlenen göçmen kaçakçılığı suçu, bu suçun unsurları, cezai yaptırımları ve aynı zamanda yabancıların Türkiye’deki oturum izni ve çalışma izni süreçleri, İstanbul avukat perspektifinden kapsamlı şekilde ele alınacaktır.
 

1. Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Hukuki Dayanağı (TCK 79)

Göçmen kaçakçılığı suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesinde “Uluslararası Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir.
Madde hükmüne göre:

“Maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkân sağlayan ya da Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkân sağlayan kişi; beş yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

Bu suçun en dikkat çekici yönü, teşebbüs aşamasında dahi tamamlanmış suç gibi cezalandırılmasıdır. Bu nedenle, herhangi bir hazırlık veya aracılık fiili dahi fail açısından ciddi sonuçlar doğurabilir.

İstanbul avukat olarak yürütülen savunma süreçlerinde, eylemin suçun maddi unsurlarını karşılayıp karşılamadığı, failin maddi menfaat kastının bulunup bulunmadığı titizlikle incelenmektedir.

2. Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Kapsamı ve Unsurları

a) Fail

Bu suçu herkes işleyebilir. Failin kamu görevlisi, işveren veya özel kişi olması önemli değildir.

b) Mağdur

Suçun mağduru toplumun tamamıdır. Göçmenler suçun konusu konumundadır. Ancak, göçmenler eylem nedeniyle zarar görmüşse “suçtan zarar gören” olarak kabul edilir.

c) Seçimlik Hareketler

Göçmen kaçakçılığı suçu üç seçimlik hareketle işlenebilir:

1. Bir yabancının yasa dışı yollarla ülkeye sokulması,

2. Türkiye’de kalmasına imkân sağlanması,

3. Türk vatandaşı veya yabancının yasa dışı şekilde yurt dışına çıkarılmasına imkân sağlanması.

Bu eylemlerden biri dahi gerçekleştirilirse suç oluşur.

d) Maddi Menfaat Kastı

Suçun oluşması için failin maddi çıkar sağlama amacı bulunmalıdır. Menfaatin fiilen elde edilmesi gerekmez; amacın varlığı yeterlidir.

Bu yönüyle suç, özel kastla işlenebilen bir suçtur. Olası kastla işlenmesi mümkün değildir.

3. Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Nitelikli Hâlleri

TCK 79’un 2. ve 3. fıkralarında suçun nitelikli hâlleri düzenlenmiştir.
Ceza şu durumlarda yarısından bir katına kadar artırılır:

• Suçun mağdurların hayatı bakımından tehlike oluşturması,

• Göçmenlerin onur kırıcı muameleye maruz kalması,

• Birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi,

• Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi,

• Tüzel kişi faaliyeti kapsamında işlenmesi.

İstanbul ceza avukatı olarak savunmalarda, müvekkilin örgüt yapısında yer almadığı veya nitelikli unsurların bulunmadığı yönündeki argümanlar, cezanın hafifletilmesi açısından önem taşır.

4. Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Yaptırımı ve Mahkemesi

• Temel ceza: 5 yıldan 8 yıla kadar hapis + 1000–10.000 gün adlî para cezası,

• Nitelikli hâllerde: Ceza yarısından bir katına kadar artırılır,

• Örgütlü işlenmişse: Ceza bir katına kadar artırılır,

• Teşebbüs halinde: Suç tamamlanmış gibi cezalandırılır.

Suçun temel şekli bakımından Asliye Ceza Mahkemesi,
nitelikli veya örgütlü hâllerinde Ağır Ceza Mahkemesi yetkilidir.

İstanbul’da bu tür dosyalar sıklıkla İstanbul Anadolu Adliyesi ve Çağlayan Adliyesi nezdinde görülmektedir.

5. Göçmen Kaçakçılığı Suçu ile Oturum İzni Arasındaki İlişki

Göçmen kaçakçılığı suçunun en sık karıştırıldığı konulardan biri, oturum izni bulunmayan kişilere sağlanan desteklerin hukuki niteliğidir.

a) Oturum İzni Nedir?

Oturum izni, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de belirli bir süre yasal olarak kalabilmelerini sağlayan idari bir izindir.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na göre kısa dönem, uzun dönem, öğrenci veya aile oturum izni gibi farklı türleri bulunmaktadır.

Bu izin olmaksızın Türkiye’de kalan yabancıların barınmasına, çalışmasına veya hareket etmesine imkân sağlamak, failin menfaat amacı bulunması hâlinde göçmen kaçakçılığı suçuna dönüşebilir.

b) Oturum İzni Olmadan Türkiye’de Kalmanın Hukuki Sonuçları

Oturum izni olmaksızın Türkiye’de kalmak idari yaptırımlara tabi olup, sınır dışı işlemi uygulanabilir.
Ancak, bir kişi bu kişilere ücret karşılığı konaklama, taşınma veya geçiş imkânı sağlıyorsa, eylem cezai nitelik kazanır.

Bu nedenle, İstanbul avukat danışmanlığı ile hareket etmek, hem cezai risklerin önlenmesi hem de oturum izni işlemlerinin doğru yürütülmesi açısından büyük önem taşır.

6. Çalışma İzni ve Göçmen Kaçakçılığı Suçu

a) Çalışma İzni Nedir?

Çalışma izni, yabancı uyruklu kişilere Türkiye’de çalışma hakkı tanıyan idari belgedir.
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun kapsamında düzenlenmiştir.

Yabancıların Türkiye’de yasal olarak çalışabilmeleri için bu iznin alınması zorunludur.

b) İzinsiz Çalıştırma ve Cezai Riskler

Yabancı kişilerin çalışma izni olmaksızın çalıştırılması, yalnızca idari para cezası değil, aynı zamanda göçmen kaçakçılığı suçu kapsamında değerlendirilme riski taşır.

Özellikle işverenlerin, izinsiz çalışan göçmenlerden maddi menfaat sağlaması durumunda, TCK 79 kapsamında suç oluşabilir.

Bu nedenle, İstanbul avukat desteğiyle çalışma izni süreçlerinin başvuru, yenileme ve uzatma işlemleri profesyonel şekilde yürütülmelidir.

c) Çalışma İzni Başvurularında Hukuki Destek

Bir İstanbul avukat, çalışma izni başvurularında şu konularda danışmanlık sunar:

• Yabancının statüsüne uygun çalışma izni türünün belirlenmesi,

• Belgelerin eksiksiz hazırlanması,

• İşveren ile yabancı arasında yapılacak sözleşmenin hukuka uygunluğu,

• Bakanlık veya Göç İdaresi nezdinde süreç takibi,

• İdari ret veya iptal kararlarına karşı itiraz ve dava açılması.

7. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Hâller

Göçmen kaçakçılığı suçunda bazı özel durumlar ceza sorumluluğunu kaldırabilir veya azaltabilir:

• Zorunluluk hâli (örneğin, göçmenlerin hayatını kurtarmak),

• İnsani yardım amacı,

• Maddi menfaat kastının bulunmaması,

• Failin olayda pasif rolü (sadece ulaşım veya barınma yardımı gibi).

Bu hallerin doğru tespiti için savunmanın profesyonelce hazırlanması gerekir.
Bu noktada deneyimli bir İstanbul ceza avukatı, müvekkilin fiilinin suç teşkil edip etmediğini hukuki dayanaklarıyla analiz eder.

8. Oturum ve Çalışma İzni Süreçlerinde İstanbul Avukat Desteği

Yabancıların Türkiye’de yasal statü kazanabilmesi için oturum izni ve çalışma izni işlemlerinin usulüne uygun yapılması gerekir.
Aksi hâlde hem yabancılar hem de işverenler açısından cezai riskler doğar.

Bir İstanbul avukat, aşağıdaki hizmetleri sunar:

• Oturum ve çalışma izni başvurularının hazırlanması,

• Red kararlarına itiraz ve iptal davaları,

• İdari para cezalarına karşı hukuki itiraz,

• Göçmen kaçakçılığı suçu kapsamında yürütülen soruşturmalarda savunma,

• Sınır dışı işlemlerinde hukuki temsil.

Bu hizmetler yalnızca ceza hukuku alanında değil, göç hukuku ve idare hukuku yönünden de uzmanlık gerektirir.

9. Göçmen Kaçakçılığı Suçunun İspatı ve Deliller

Göçmen kaçakçılığı suçunun ispatı çoğu zaman beyan, iletişim kayıtları ve fiziksel delillere dayanır.

• Göçmenlerin detaylı beyanları,

• Kamera ve HTS kayıtları,

• Taşıma, konaklama veya para alışverişine dair belgeler,

• Araç veya telefon incelemeleri,

mahkeme tarafından dikkate alınır.

Bu noktada İstanbul avukat savunması, delillerin hukuka uygun elde edilip edilmediğini sorgular ve usulsüz delillerin reddi yönünde talepte bulunur.

Göçmen kaçakçılığı suçu, uluslararası niteliği olan, yüksek cezalar öngören ve hem bireysel hem kurumsal düzeyde ciddi sonuçlar doğurabilen bir suç tipidir.
Bu nedenle, bu alanda yürütülen tüm soruşturma ve kovuşturmalarda profesyonel İstanbul avukat desteği almak hayati öneme sahiptir.

Aynı şekilde, Türkiye’de bulunan yabancıların oturum izni ve çalışma izni işlemlerinin hukuka uygun yürütülmesi, göçmen kaçakçılığı riskini ortadan kaldırmak açısından büyük önem taşır.

Hem cezai süreçlerde hem de idari işlemlerde, İstanbul ceza avukatı ve göç hukuku avukatı olarak müvekkillerimize hukuki güvenlik ve profesyonel destek sağlamaktayız.

Her somut olayın kendi dinamikleri bulunduğundan, göçmen kaçakçılığı, oturum izni veya çalışma izni konularında uzman bir İstanbul avukat ile görüşmeden işlem yapılmaması tavsiye edilir.