Trafik Kazaları ve Hukuki Süreçler
Bilinmesi Gerekenler

Giriş

Trafik kazaları, modern yaşamın kaçınılmaz bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Her yıl dünya genelinde milyonlarca insan, çeşitli sebeplerle trafik kazalarına maruz kalmakta ve bu durum, hem fiziksel hem de maddi kayıplara yol açmaktadır. Türkiye'de de trafik kazaları, önemli bir kamu sağlığı sorunu haline gelmiştir. Bu makalede, trafik kazalarının sebepleri, hukuki süreçler, tazminat talepleri ve kazaların önlenmesine yönelik alınabilecek tedbirler ele alınacaktır. Ayrıca, bir trafik kazası avukatının rolü ve önemi de vurgulanacaktır.

1. Trafik Kazalarının Sebepleri

Trafik kazalarının birçok sebebi bulunmaktadır. Bu sebepler genel olarak şu başlıklar altında toplanabilir:

1.1. İnsan Faktörü

İnsan hatası, trafik kazalarının en yaygın nedenlerinden biridir. Sürücülerin dikkatsizliği, yorgunluk, alkol ve uyuşturucu kullanımı gibi faktörler kazaların meydana gelmesinde önemli rol oynamaktadır. Trafik kazasına sebep olmamak için neler yapılmalıdır sorusu, sürücülerin sürekli olarak kendilerine sorması gereken bir sorudur.

1.2. Altyapı Sorunları

Yetersiz yol altyapısı, trafik işaretlerinin eksikliği veya yanlış yerleştirilmesi, kazaların artmasına neden olan altyapı sorunlarıdır. Özellikle kötü hava koşulları, yol çalışmalarının yeterince duyurulmaması ve kaygan zemin gibi durumlar, kazaların sıklığını artırabilir.

1.3. Araç Arızaları

Araçların bakımsızlığı veya teknik arızaları da trafik kazalarına neden olabilir. Sürücüler, araçlarının bakımını zamanında yaptırmadıklarında, kaza riskini artırmış olurlar.

Trafik Kazalarında Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Maddi tazminat nasıl hesaplanır sorusu, daha somut verilerle cevaplanabilecek bir sorudur. Maddi tazminatın miktarını doğrudan uğranılan zarar ve kusur oranı belirlemektedir.

Örnek vermek gerekirse (örneğimizde tazminat hesaplama yönteminin anlaşılması için temel esaslar belirlenmiştir); Trafik kazası neticesinde maluliyete uğrayan (yaralanan) kişinin maluliyet oranının %60 olduğunu kabul edelim. Maluliyete uğrayanın olaydaki kusur oranının %20, yaşının 30, maaşının 3000 TL olduğunu varsayalım. Genel hatları ile bir hesaplama yapmak gerekirse, tazminat miktarı şu esaslara göre belirlenecektir:

• Maluliyete uğrayan kişinin 72 yaşına kadar işgücü olduğu kabul edilir. Malul kişinin 65 yaşına kadar aktif çalışma süresi, 65 yaş ile 72 yaş arasında da pasif çalışma süresi hesaplanır. Somut örneğimizde maluliyete uğrayan kişi 30 yıl aktif, 7 yıl pasif çalışma yapacaktır.

• Maluliyete uğrayan kişinin işgücü kaybı her ay için ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Bu durumda 3000 TL maaş alan mağdurun maaşından kusur oranı olan %20 düşülmeli, bulunan miktar %60 maluliyet oranı ile çarpılmalıdır. Somut örneğimizde; 3000 TL maaş - % 20 mağdurun kusur oranına tekabül eden miktar = 2400 TL x 60/100 = 1440 TL aylık işgücü ve gelir kaybı olarak hesaplanır. Yıllık işgücü/gelir kaybı 17.280 TL olacaktır.

• Bulunan yıllık işgücü/gelir kaybı aktif ve pasif çalışma süresi olan 37 yıl ile çarpılır. Somut örneğimizde; yıllık işgücü kaybı 17280 x 37 yıl = 639.360 TL maddi tazminat olarak ortaya çıkacaktır.

• İskontolama yöntemi nedeniyle tazminattan kabaca %25 oranında indirim yapılması gerekir.

Hemen belirtelim ki, tazminata neden olan olay aynı zamanda bir iş kazası ise, bu nedenle maluliyete uğrayan kişiye iş kazası geliri bağlanmışsa, bağlanan gelirin peşin sermaye değeri hesaplanan tazminat miktarından düşülür. Somut örneğimizde malul kişiye bağlanan maaşın peşin sermaye değerinin yaklaşık 50.000 TL olduğu varsayılabilir.

2. Trafik Kazaları Sonrası Yapılması Gerekenler

Trafik kazası geçiren bireylerin, kazadan sonra dikkat etmeleri gereken bazı önemli adımlar bulunmaktadır:

2.1. Güvenliği Sağlama

Kazadan sonra, öncelikle güvenliğin sağlanması gerekmektedir. Eğer mümkünse araçların bulunduğu yerden uzaklaştırılması ve diğer sürücülerin uyarılması önemlidir. Ayrıca, kazanın meydana geldiği yerin güvenliğini sağlamak için trafik işaretleri veya reflektörler kullanılmalıdır.

2.2. Yaralıların Durumu

Kazanın ardından yaralıların durumu kontrol edilmelidir. Yaralanmalı trafik kazası durumunda, yaralıların hayatı tehlikede ise, acil yardım çağrılmalı ve ilk yardım uygulanmalıdır.

2.3. Olayın Bildirilmesi

Kazanın ardından, olayın en kısa sürede güvenlik güçlerine bildirilmesi gerekmektedir. Polis, kazayı kaydedecek ve gerekli belgeleri düzenleyecektir. Bu belgeler, ilerideki hukuki süreçte önemli bir delil niteliği taşır.

2.4. Bilgilerin Toplanması

Kazaya karışan tarafların, araçların plaka numaraları, sürücülerin kimlik bilgileri ve kazanın meydana geldiği yerin adresi gibi bilgileri toplamaları önemlidir. Ayrıca, varsa tanıkların iletişim bilgileri de kaydedilmelidir. Bu bilgiler, kaza tespit tutanağı için gereklidir.

3. Hukuki Süreçler

Trafik kazaları sonrası hukuki süreçler, kazanın durumuna ve tarafların taleplerine göre değişkenlik göstermektedir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

3.1. Tazminat Talepleri

Trafik kazası sonrası zarar gören taraf, tazminat talep etme hakkına sahiptir. Trafik kazası tazminatı, maddi ve manevi zararları kapsar. Maddi zararlar, tedavi masrafları, araç onarım masrafları ve kaybedilen gelir gibi unsurları içerirken, manevi tazminat, yaşanan acı ve ıstırabı ifade eder. Yaralanmalı trafik kazası manevi tazminat Yargıtay kararları, bu tür davalarda önemli bir referans noktasıdır.

3.2. Sigorta İşlemleri

Kazaya karışan tarafların, sigorta şirketleriyle iletişime geçmesi gerekmektedir. Sigorta şirketi, kaza ile ilgili gerekli incelemeleri yaparak tazminat sürecini başlatacaktır. Bu aşamada, kazanın detayları, tanık ifadeleri ve polis raporları gibi belgeler, sigorta şirketine sunulmalıdır. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) kapsamında, trafik kazasında sigorta şirketinin sorumluluğu önemlidir.

3.3. Dava Süreci

Eğer tazminat talebi karşılanmazsa veya taraflar arasında anlaşmazlık olursa, dava süreci başlatılabilir. Bu aşamada, bir trafik kazası avukatından destek almak faydalı olacaktır. Avukat, müvekkilinin haklarını korumak için gerekli adımları atar, sigorta şirketleriyle iletişim kurar ve tazminat taleplerini yönetir.

Trafik kazalarında yetkili mahkeme, genellikle kazanın meydana geldiği yer mahkemesidir. Ölümlü trafik kazası durumunda, ceza soruşturması da başlatılabilir ve dava Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülebilir. Ölümlü trafik kazası cezası, olayın şartlarına göre değişiklik gösterebilir.

4. Trafik Kazalarının Önlenmesi

Trafik kazalarının önlenmesi için çeşitli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu tedbirler, hem bireylerin hem de devletin sorumluluğundadır.

4.1. Eğitici Programlar

Sürücülerin eğitimi, trafik kazalarının önlenmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Trafik güvenliği eğitim programları, sürücülerin kurallara uyması ve dikkatli olmaları konusunda bilinçlenmelerini sağlar.

4.2. Altyapı İyileştirmeleri

Devlet, yol altyapısının iyileştirilmesi için gerekli yatırımları yapmalıdır. Trafik işaretlerinin doğru yerleştirilmesi, aydınlatma sistemlerinin geliştirilmesi ve yol bakım çalışmalarının düzenli yapılması, kazaların önlenmesine katkı sağlar.

4.3. Teknolojik Çözümler

Gelişen teknoloji, trafik kazalarının önlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Akıllı trafik sistemleri, sürücü destek sistemleri ve otomatik frenleme gibi teknolojiler, kazaların önlenmesine yardımcı olabilir.

Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?

Trafik kazası hukuki niteliği itibariyle haksız fiil olarak kabul edildiğinden, maddi ve manevi tazminat davası haksız fiil sorumlularına karşı açılır. Ancak, trafik kazalarında haksız fiili bizzat işleyenler dışında da tazminat sorumluları vardır. Trafik kazası neticesinde ölüm, yaralama veya herhangi bir malvarlığı zararı meydana gelmesi halinde aşağıdaki kişilere maddi ve manevi tazminat davası açılabilir:

• Aracın Sürücüsü: Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsü aleyhine tazminat davası açılabilir (Borçlar Kanunu md.49).

• Aracın Sahibi: Aracın sahibi kural olarak aracın işleteni olarak kabul edildiğinden trafik kazası nedeniyle tazminat sorumluluğu vardır (2918 sayılı KTK md.85/1).

• Aracın İşleteni: Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (2918 sayılı KTK md.85/1).

• Sigorta Şirketi: Trafik kazasına karışan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) veya poliçe kapsamına göre İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (Kasko Sigortası) hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumludur (KTK md.91).

Trafik kazası sonrası hukuki süreçte bir trafik kazası avukatı veya sigorta avukatı, önemli bir destek sunar. Avukat, müvekkilinin haklarını korumak için gerekli adımları atar, sigorta şirketleriyle iletişim kurar ve tazminat taleplerini yönetir. Ayrıca, dava sürecinde müvekkilini temsil ederek, haklarının savunulmasını sağlar.

Trafik kazaları, hem bireyler hem de toplum için ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Kazaların sebeplerinin bilinmesi, gerekli önlemlerin alınması ve kazalar sonrası hukuki süreçlerin doğru yönetilmesi, kayıpların en aza indirilmesi adına büyük önem taşımaktadır.

Bireyler, kazaların ardından haklarını bilerek hareket etmeli ve gerekli adımları atmalıdır. Yaralanmalı trafik kazasında sigortadan para almak için izlenmesi gereken prosedürler hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Ayrıca, trafik güvenliği konusunda bilinçlenmek ve gerekli tedbirleri almak, hem kendi hem de diğer sürücülerin güvenliğini sağlamak için şarttır.

Trafik kazalarıyla ilgili hukuki süreçler karmaşık olabilir; bu nedenle, profesyonel yardım almak, hakların korunması ve tazminat taleplerinin yerine getirilmesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle ölümlü trafik kazası tazminatı veya destekten yoksun kalma tazminatı gibi konularda uzman bir avukatın desteği kritik olabilir.

Unutulmamalıdır ki, her bir trafik kazası, bir yaşam hikayesinin sona ermesi veya bir ailenin dağılması anlamına gelebilir. Bu nedenle, herkesin trafik kurallarına uyması ve dikkatli olması, kazaların önlenmesinde en etkili yoldur.